भोवताल टिपणारी मैत्रीण

लिहीन लिहीन म्हणता राहून जात होते. आणि साहित्यिक, सामाजिक किंवा राजकीय विषयांवर लिहिणे वेगळे. ते जमते. मात्र कुठल्या कलेवर लिहायचे म्हटल्यास, थोडे दडपण येते. कारण थोडे आवक्याबाहेरचे वाटते. आपल्या परिघात ते बसेल की नाही, यात शंका असते. तरी प्रतिक्षाच्या चित्रांवर बोलावे वाटते आहे. अगदी मनापासून. या लिहिण्यात परीक्षण नाही, फक्त निरीक्षण आहे.

कला कोणतीही असो, ती सादर करणारी व्यक्ती जर संवेदनशील असेल, तर त्या कलेला उंची प्राप्त होते, असे म्हणतात. याचा अर्थ कलेला भावनेशी जोडले गेले आहे. शब्दशः जिवंत नसली, तरी कलेत जिवंतपणाचे अंश असतात. ती सजीव असते. प्रतिक्षाचे चित्र पाहिल्यावर माझ्या मनात हे आणखी गडद आणि पक्के होते. कारण संवेदनशील तर ती आहेच, पण सोबत संवेदनशील भाव तिच्या चित्रात सुद्धा उतरले आहेत. तिच्या चित्रांचे मोठेपण यातच दडले आहे. तरी आणखी काही पदर तिच्या चित्रांच्या आड आहेत, ते उलगडण्याचा प्रयत्न करतो. कारण तिचा एक एक चित्र हजारो शब्द व्यक्त करतो. त्यामुळे ते नक्कीच या शे-पाचशे शब्दात सांगता येण्यासारखे नाही. तरी धाडस करतोच आहे.

प्रतीक्षा मुळात पत्रकार. व्यवसायाने म्हणेन. कारण आवडीने ती चित्रकार असेल. (असायला हवी.) पत्रकारितेत रोजच्या सुसाट वेगवान बातम्यांनी संवेदना पार बोथट होत जातात. एका क्षणी या साऱ्याचा कंटाळा येतो. नको वाटते हे जग. खून, हाणामाऱ्या, बलात्कार, छळ, चोरी, भ्रष्टाचार इत्यादी बातम्या रोज कानावर पडून कुणी संवेदनशील माणूस त्रस्त होणारच. अस्वस्थ होणारच. तरीही आपल्यातील संवेदनशील भावना, कलात्मकता, सृजनशीलता टिकवून ठेवणे, ही काही कमी हिंमतीची बाब नाही. मोठे बळ लागते अंगात. सुदैवाने प्रतीक्षात ते आहे. आणि चित्रांच्या माध्यमातून ते ती दाखवूनही देते.

तुमचा स्वभाव हा तुमच्या वागण्या-बोलण्यात परावर्तित होत असतो. वर्तनातून दिसत असतो. तसाच तो तुमच्या कृतीतून सुद्धा दिसतो. हेच निकष कलेला लागू पडतात. मग ती कला लेखनाची असो वा चित्राची. विषय कोणताही असो, त्यात तुमच्या स्वभावाचे आणि विचारांचे प्रतिबिंब उमटतेच.

प्रतीक्षा जितकी संवेदनशील आहे, जितकी हळवी आहे, तितकी सडेतोड आहे. तिचे स्वतःचे असे विचार आहेत. प्रत्येक गोष्टीवर तिचे मत असते. भूमिका घेऊन जगणारी आहे. ती भोवताल टिपत असते. कॉलेज संपल्यानंतर तिच्याशी फार बोलणे होत नाही. पण जेव्हा कधी आम्ही बोलतो, तेव्हा तिचे भोवताल टिपणे किती नेमके आहे, हे लक्षात येते. चित्र इतक्या नेमकेपणानं रेखाटण्यामागे तिचा 'भोवताल टिपणे' हाच गुण कामी येत असावा.

समोर ऑब्जेक्ट ठेवून चित्र काढणे वेगळे. अर्थात तेही कमी महत्त्वाचे नाही. पण डोक्यात एक विचार ठेवून चित्र काढणे हे किती कठीण असू शकते! विशेष म्हणजे, आपल्या डोक्यातील विचार चित्राच्या माध्यमातून जसेच्या तसे प्रकट करणे, नक्कीच कठीण बाब असावी. प्रतीक्षाचे चित्र पाहता, तिला ते सहज जमत असावे. किती सहज वाटतात तिचे चित्र. पण तितकेच खोल अर्थाचे.

तिचे स्त्रीविषयक चित्र कायमच माझ्या आवडीचे राहिले आहेत. प्रत्येक चित्रामागे एक प्रसंग आहे, विचार आहे, कल्पना आहे. तिच्याशी बोलताना अनेकदा काही किस्से तिने सांगितले सुद्धा आहेत. तेही खूप इंटरेस्टिंग आहेत. रंगांचा मुक्तहस्ताने वापर करत किती खोल शिरत जाते प्रतीक्षा. तिचा हर एक चित्र याची प्रचिती देत राहतो.

प्रतीक्षाने रेखाटलेली बहुतेक चित्र पहिली आहेत. एखादे प्रदर्शन भरवता येईल, इतकी तर नक्कीच झाली आहेत. तरी ती तिच्या पुरते ठेवते. माहित नाही का ते. पण ती सगळ्यांसमोर यायला हवीत, एवढेच माझ्यासारख्या मित्राला तिच्याकडून अपेक्षा आहे. तिने यावर विचार करावा. म्हणून हा जाहीर लेखनप्रपंच केला आहे.

प्रतिक्षाने रेखाटलेले निवडक चित्र इथे पाहायला मिळतील : https://www.facebook.com/pratiksha.choukekar.5/photos_all