गुडबाय 'कमबॅक मास्टर'....

इंडियन क्रिकेटरने फोर किंवा सिक्स मारल्यावर टाळ्या ठोकायच्या, ओरडायचं.. आऊट झाल्यावर ‘शिटsss’ म्हणत दोन्ही हात डोक्याला पकडून नाराज व्हायचं किंवा आधी सचिन आणि आता धोनी-विराट आऊट झाल्यावर बॉलरला शिव्या हासडायच्या.... इतकंच आपल्याला क्रिकेटमधील कळतं. उगाच खोटं कशाला बोलायचं!

थोडं त्यापुढेही क्रिकेटमधील काही आवडत असेल तर रैनाची डाव्या विचारांकडे झुकणारी मतं आवडतात, धोनीतला संयमीपणा आवडतो, विराटमधला त्याच्या कामगिरीला शोभणारा आक्रमकपणा आवडतो... गंभीरला एकदा आणखी चान्स द्यायला हवा यार, असे म्हणत अनेकदा चुकचुकतोही. वगैरे वगैरे. एवढंच काय ते क्रिकेटबद्दल आगाध (?) ज्ञान. बाकी क्रिकेटबद्दल माझी सगळी बोंबाबोंब. विशेषत: अनेक टेकनिकल गोष्टी कळत नाहीत. असो.

तर सचिनने रिटायरमेंटचा निर्णय, अन् एबी डिव्हिलियर्सने कॅप्टन्सी सोडण्याचा निर्णय घेतला, त्यावेळी प्रचंड दु:ख झालं होतं. बाकी कधीही क्रिकेटविश्वाशी संबंधित दु:ख झालं नाही. अगदी पाकिस्तानविरोधात मॅच हरल्यावरही. कारण खेळात काहीही होतं, असं वाटतं मला. तरी हे दोन खेळाडू कायच्या काय आवडतात. पण काल लेफ्ट-हँडेड बॉलर आशिष नेहराने रिटायरमेंटची शेवटची मॅच खेळल्यानंतर खरंच चुकचुकल्यासारखं वाटलं. नेहरा काही वर्ल्ड-क्लास बॉलर होता, अशातला भाग नाही. पण तरी क्रिकेट नावाच्या जेंटलमेन गेमसाठीच त्याचा जन्म झाला होता, असे मला ठामपणे वाटतं, जरी तो सांगत असला की, क्रिकेटमध्ये नसतो आलो तर फुटबॉलपटू झाला असतो..!

नेहराचा मी फार कुणी मोठा डायहार्ड फॅन होतो अशातलाही भाग नाही. उगाच कशाला खोटं बोलायचं. किंबहुना, त्याच्या बेस्ट इनिंग्ज सोडल्या तर फार काही नीट आठवतही नाही. मात्र तरीही नेहराने क्रिकेटविश्वाला अलविदा केल्यानंतर हात शिवशिवले आणि थोडं लिहावं वाटलं.

त्याचं असंय की, नेहराची इंटरनॅशनल क्रिकेटमधील इनिंग आणि माझी शैक्षणिक इनिंग समकालीन. (उगाच थोडं नेहराशी या-ना-त्या मार्गाने स्वत:ला जोडण्याचा हा प्रयत्न) नेहरा 1997-98 ला क्रिकेटमध्ये आला आणि मी याच काळात शाळेचा उंबरठा चढलो. अर्थात माझ्या पाच किंवा सहाव्या वर्षी मला क्रिकेटमधील ‘क’पण कळत नव्हता. आणि एवढ्या लहान वयात क्रिकेटमधील सर्वकाही कळायला मी काय सचिन पिळगावकर थोडाच आहे!

तरी सहावी-सातवी-आठवीपासून क्रिकेटमधील थोडं-फार कळू लागलं. गावी कधी रेडिओवर, तर कधी टीव्हीवर क्रिकेट मॅच पाहू लागलो. तेव्हापासून सचिन, विरु, धोनीची बॅटिंग आणि हरभजन, जहीर, नेहराची बॉलिंग पाहत आलो. हेआपले हिरो होते.

नेहरा कायम वेगळा वाटायचा. याचं कारण तो चांगली बॉलिंग करायचा म्हणून नाही. किंबहुना, तो नक्की चांगली बॉलिंग करतोय की नाही, हेही कळायचं नाही त्या वयात. पण तरी नेहरा आवडायचा. त्यामागेही एक स्टोरीय. मोठी नाहीय, पण भारीय.

आम्ही कधी अंगणात, कधी गावकीच्या शेतात, तर कधी दुसऱ्या गावात क्रिकेटचे सामने खेळायचो. अर्थात, अंडरआर्म. मात्र तेव्हा कुणी सिक्सर मारला की साचिनसारखी बॅटिंग करतो, कुणी प्लेट प्लेट खेळला तर काय द्रविडसारखा खेळतोय म्हणायचो. तेव्हा बॉलिंग करताना कुणी बॉल उगाच स्टाईल म्हणून मांडीला पुसला, तर काय नेहराची स्टाईल मारतोय म्हणायचो.

आणखी एक नेहराची सवय आठवतेय. क्रिकेट खेळताना थकल्यावर, चेहऱ्यावर घाम आला की तो कायम बाह्यांना चेहरा पुसायचा. नेहरा हा आम्हाला आमच्यातला वाटायचा. विस्कटलेले केस, अस्ताव्यस्त वगैरे. त्याच्याकडे पाहिल्यावर तो हायप्रोफाईल कधीच वाटला नाही. कदाचित त्यामुळे तो जवळचा वाटू लागला असावा.

एक कुतूहल नेहराबद्दल कायम राहिलं आहे. इंटरनॅशनल क्रिकेटचे उंबरठे चढल्यावर फॅशन, ग्लॅमरची हवा लागते. मग कधी केसांची स्टाईल असो तर कधी टॅटू-बिटू. पण नेहरा या सगळ्यापासून दूर राहिला. त्याने स्टाईल मारल्या असतीलही. पण तो नावं ठेवण्यासारखं कधी वागला नाही. दिसण्या-बोलण्यातून साधेपणा जपला. नेहरा किंवा त्याच्यासारखे आणखी काही क्रिकेटर कायमच माझ्या कुतुहलच्या पेडिंग बुकमध्ये अव्वल स्थानी आहेत. त्यांचा प्रवास वाचण्यात मला प्रचंड उत्सुकता आहे.

आपल्या 18 वर्षांच्या कारकीर्दीत नेहरासोबत त्याच्या दुखापतींनी अतूट मैत्री निभावली. 18 वर्षात 12 सर्जरी त्याच्यावर झाल्या. मात्र प्रत्येकवेळी नव्या जोशात तो मैदानात उतरला आणि आपण ‘कमबॅक मास्टर’ असल्याचे ठाशीवपणे सांगतिले.

18 वर्षांच्या भव्य दिव्य कारकीर्दीचा कुठलाही माज त्याच्या देहबोलीतून कधीच दिसला नाही. कदाचित म्हणुनच माझ्यासारख्याला तो अधिक भावला असावा. असो.

कधी विराटचा सत्कार करतानाचा फोटो व्हायरल होत असे, तर कधी बॉलिंगमधील डाऊनफॉलमुळे त्याच्यावर जोक केले जात असत. मात्र तो या सगळ्या गोष्टींकडे दुर्लक्ष करत आपला खेळ सुरुच ठेवला. कदाचित निगेटिव्ह गोष्टींकडे दुर्लक्ष तो करत राहिला म्हणून 18 वर्षे तो मैदानात टिकून राहिला. अर्थात, अनेकदा तो मैदानबाहेरही राहिला. मात्र कोणत्याही वादामुळे नव्हे, तर केवळ दुखापतींमुळे.

आणि हो, दुखापतींनी चहूबाजूने खिंडित गाठले असतानाही, या ‘कमबॅक मास्टर’ने आपली हसत-खेळत संयमी खेळी कधीच सोडली नाही. कारकिर्दीतील शेवटचा बॉलही त्याने किती हसत हसत भिरकावला!

नेहरा, तुझी कारकीर्द कायमच लक्षात राहील. फिरोजशाह कोटला मैदानात तू 18 वर्षांच्या दीर्घ कारकीर्दीतील शेवटचा बॉल फलंदाजाच्या दिशेने टाकलास, त्यावेळी तुझा होमग्राऊंडही नक्कीच भावूक झाला असेल.

पुढील वाटचालीसाठी शुभेच्छा 'नेहराजी' !!