दिस जातील, दिस येतील...

गीतकार सुधीर मोघे यांच्या लेखणीतून जन्म घेतलेल्या या गीताने काबाड-कष्ट करुन जगणाऱ्या आणि आठरा विश्व दारिद्र्य भोगणाऱ्या शेतकरी कुटुंबाला जगण्याचं नवं बळ देऊन जातं. जगण्यात राम राहिला नाही म्हणत या जगण्याला-जगाला आणि स्वत:ला दुषणं देत काळाच्या पडद्याआड जाण्याचा प्रयत्न करणाऱ्या कित्येकांना जगण्याची उमेद देणारं हे गीत. नवx चैतन्य निर्माण करणारं गीत आहे. गीतकार एखाद्या माय-बाप शेतकरी जोडप्याला समोर उभं करुन समाजावतो आहे की काय, असे वाटावं असे हे गीत. सुधीर मोघेंसारख्या संवेदनशील गीतकाराने कदाचित असे केलेही असावे. त्यांच्या लेखणीतून साकरलेलं हे गीत म्हणजे संवेदनशील माणसाचं उदाहरणच आहे. मोघे लिहितात…

तुझ्या माझ्या संसाराला आनि काय हवं

तुझ्या माझ्या लेकराला, घरकुल नवं

नव्या घरामंदी काय नविन घडंल

घरकुलासंग समदं येगळं होईल

दिस जातील, दिस येतील

भोग सरंल, सुख येईल

गीतकार कष्टकऱ्या शेतकऱ्याचं म्हणणं मांडू पाहतो आहे. निस्वार्थी, निरागस असलेल्या माझ्या शेतकरी बांधवाला फार काही नको आहे. त्याच्या अपेक्षा, त्याचे स्वप्नं हे त्याने कुवतीप्रमाणेच पाहिलेत. त्याला ना कोणतीही चौकट मोडायचीय, ना कोणत्याही मोठ्या संपत्ती हव्यास. त्याला त्याच्या लेकरासाठी फक्त एक निवारा हवाय. त्याचं संसार त्या छोट्या निवाऱ्यात समाधानी असेल, असे माझा शेतकरी सांगतो आहे. या घरात सोन्या चांदीचं वैभव नसेल, मात्र जे आहे त्यात गोड मानून सुख नांदत असेल, असेही तो सांगू पाहतो आहे.

अवकळा समदी जाईल निघूनी

तरारलं बीज तुज माझ्या कुशीतूनी

मिळंल का त्याला, उन वारा पानी

राहिल का सुकंल ते तुझ्या माझ्या वानी

रोप आपुलच पर होईल येगळं

दैवासंग झुंजायाचं देऊ त्याला बळं

गीतकार सुधीर मोघे पुढे शेतकऱ्याच्या पोटा-पाण्याचा प्रश्न मांडू पाहतो. त्यांचं जिवापाड प्रेम असलेल्या त्या शेतातून सोनं उगवेल अशी आशा व्यक्त करतो आहे. गारपीट, अवकाळी पाऊस, उन्ह-वारा या साऱ्यांनी त्रस्त झालेला शेतकरी आशा व्यक्त करतो आहे की, हे सारं कधी ना कधी निघून जाईल.. आपलेही चांगले दिस येतील. दुष्काळानं करपलेल्या शेतात कधीतरी हिरवं उगवेल, वरुणराजा नक्की आपली व्यथा समजून घेईल, अशा आशेत शेतकरी आहे, असे या ओळी सुचवू पाहत आहेत. येणाऱ्या प्रत्येक संकटाशी मोठ्या धीराने झुंज देऊ, खांद्याला खांदा लावून अडचणींना सामोरे जाऊ, आपल्या दोघांची सोबत आपल्याला बळ देईल असे शेतकरी त्याच्या लक्ष्मीला म्हणजेच बायकोला सांगत आहे.

ढगावानी बरसंल त्यो, वार्‍यावानी हसवंल त्यो

फुलावानी सुखविल, काट्यालाबी खेळविल

समद्या दुनियेचं मन रिझविल त्यो

आसंल त्यो कुनावानी, कसा गं दिसंल

तुझ्या माझ्या जीवाचा त्यो आरसा असंल

एक दिवस वरुणराजा नक्कीच बरसेल.. वाऱ्याच्या थंडगार झुळुकेनं आमच्या बळीराजाला नक्की हसवेल. एवढंच नव्हे मनमोहक फुलासारखं निखळ हसरं सुख देऊन जाईल.. आयुष्यातील अडचणींना-काट्यांनाही तो खेळवेल, असे सुधीर मोघे शेतकरी राजाला आश्वासित करतायेत.

उडूनिया जाईल ही आसवांची रात

अपुल्याचसाठी उद्या फुटंल पहाट

पहांटच्या दंवावानी तान्हं तुजं-माजं

सोसंल ग कसं त्याला जीवापाड ओझं

इवल्याशा पणतीचा इवलासा जीव

त्योच घेई परि समद्या अंधाराचा ठाव

कोण म्हणतं फक्त दु:खच असेल बळीराजाच्या नशिबी आहे? केवळ आसवंच बळीराज्याच्या नशिबात आहेत.. नाही. एक दिवस ही आसवांची रात उडून जाईल... बळीराजाच्या चेहरा फुलून येईल अशी पहाट नक्की उजडेल.. तोपर्यंत माझ्या बळीराजा वाट पाहा. खचून जाऊ नकोस.. घाबरु नकोस.. एक दिवस तुझाच असेल...असे घर-दार... पोरं-बाळं... फुलवलेला सुंदर संसार वाऱ्यावर सोडून जाऊ नकोस.

नामदेव अंजना (प्रतिनिधी, एबीपी माझा)

नजीब जंग कोण आहेत?

दिल्लीचे नायब राज्यपाल नजीब जंग

दिल्लीचं राजकारण सध्या अरविंद केजरीवल आणि नजीब जंग यांच्यातील वादामुळे ढवळून निघालं आहे. या वादात दोन व्यक्ती महत्त्वाच्या आहेत- एक म्हणजे अरविंद केजरीवाल आणि दुसरी व्यक्ती म्हणजे नजीब जंग. केजरीवालांना लोक बऱ्यापैकी ओळखून आहेत. ओळखून म्हणजे त्यांची पुरेशी माहिती लोकांना आहे. परिवर्तन ते रॅमेन मॅगसेसे किंवा अण्णांच्या भ्रष्टाचारविरोधी आंदोलनातील सहकारी ते दिल्लीचे मुख्यमंत्री. मात्र नजीब जंग हे कोण आहेत, हे फारसं कुणाला माहित नाही. मग नक्की कोण आहेत हे नजीब जंग.. त्यांची पार्श्वभूमी काय इत्यादी प्रश्न लोकांना नक्कीच पडले असणार. त्यामुळेच विकिपिडिया आणि इंटरनेटवरील इतर संदर्भांच्या मदतीने हा लेखनप्रपंच.

नजीब जंग यांचा जन्म 18 जानेवारी 1951 रोजी एका मुस्लीम कुटुंबात झाला. ते सध्या राजधानी दिल्लीचे नायब राज्यपाल आहेत.  खरंतर नजीब जंग हे प्रशासनातील अधिकारी. 1973 साली ते मध्यपप्रदेशातून भारतीय प्रशासन सेवेत दाखल झाले. शिवाय त्यांची आणखी एक ओळख म्हणजे ते जामिया मिल्लिया इस्लामिया या सेंट्रल यूनिव्हर्सिटीत ते व्हॉईस-चान्सेलर म्हणूनही कार्यरत होते.

अभ्यासात अतिशय हुशार म्हणून नजीब जंग हे लहाणपणापासून ओळखले जात  होते. जंग यांचं लहाणपण, अगदी जन्मही दिल्लीतलाच. त्यामुळे ज्या दिल्लीत जन्म झाला, त्या दिल्लीचे ते आज नायब राज्यपाल आहेत. दिल्लीच्या सेंट कोलंबिया स्कूलमध्ये त्यांनी शालेय शिक्षण पूर्ण केलं. त्यानंतर दिल्लीतीलच सेंट स्टीफन कॉलेजमधून बीए (ऑनर्स) ही पदवी मिळवली. त्यानंतर पुढील शिक्षणासाठी ते लंडनला गेले. जगप्रसिद्ध ‘लंडन स्कूल ऑफ इकॉनॉमिक्स अँड पॉलिटिकल सायन्स’मधून त्यांनी ‘Social Policy & Developing Countries’ या विषयात एमएससी केलं. शिवाय ‘Energy Economics’ या विषयात त्यांनी ऑक्सफर्ड विद्यापीठातून पीएचडी केलीय.

शिक्षण पूर्ण केल्यानंतर नजीब जंग यांनी 1973 साली मध्यप्रदेश कॅडरमधून भारतीय प्रशासन सेवेत प्रवेश केला. 194 ते 1999 या काळात त्यांनी केंद्र सरकारच्या पेट्रोलियम मंत्रालयात सहसचिव म्हणून काम पाहिलं. 1999 साली त्यांनी भारतीय प्रशासन सेवेला राम राम ठोकला.

प्रशासन सेवेतून बाहेर पडल्यानंतर जंग ‘एशियन डेव्हलपमेंट बँके’त वरिष्ठ ऊर्जा तज्ञ म्हणून काम करु लागले. नवी दिल्लीतील ऑब्झर्व्हर रिसर्च फाऊंडेशनच्या संचालक मंडळावरही ते काही काळ होते.

ऊर्जा क्षेत्रात त्यांनी भरीव कामगिरी केली आहे. ऊर्जा क्षेत्राशी संबंधित त्यांनी विविध विषयांवर अभ्यासपूर्ण अहवाल तयार केले. त्यातले काही अहवाल देशातील अनेक वृत्तपत्रांमधून प्रसिद्धही झाले. सामाजिक विषयांवर ते नेहमीच अभ्यासपूर्ण लिखाण करत असतात. केंद्र सरकारच्या अनेक महत्त्वाच्या समित्यांवर नजीब जंग यांनी महत्त्वाची भूमिका पार पाडली आहे आणि आजही पार पाडत आहेत.

जुलै 2013 मध्ये नजीब जंग यांच्यावर दिल्लीच्या नायब राज्यपालपदाची जबाबदारी सोपवण्यात आली. त्याआधी दिल्लीच्या नायब राज्यपालपदी माजी सनदी अधिकारी तेजेंद्र खन्ना हे होते. दिल्लीच्या नायब राज्यपालपदाची सूत्र हाती घेतल्यानंतर ते कायम बातम्यांमधून प्रसिद्धीच्या झोतात राहिले, कारण त्यांचं आणि केजरीवाल यांच्यातील वाद. दिल्लीचे मुख्यमंत्री अरविंद केजरीवाल यांचं नजीब जंग यांच्याशी कधीच पटलं नाही.

नजीब जंग यांच्याबद्दल मराठीमध्ये माहिती उपलब्ध नाही. त्यामुळे विकिपिडीयाच्या सहाय्याने हा छोटेखानी लेख लिहिण्याचा प्रयत्न केला आहे.

-        नामदेव अंजना (प्रतिनिधी, एबीपी माझा)